شبکه های اجتماعی اشتراک گذاری عکس و فیلم مسیر مستقیم و بدون دست انداز ارتباط مردم با افراد مشهور و نامی به خصوص هنرمندان، ورزشکاران، سیاستمداران و دیگر اقشار نامدار جامعه است، این ارتباط دو سویه تا بدان جا پیش رفته که این افراد حتی گاه جزئی ترین مسائل زندگی خصوص خود را با مخاطبانشان به اشتراک می گذارند و با حرفها، انتقادها و سخنان نامربوط و بی ادبی آنها روبرو می شوند.
ذائقه ای که ای پله پله تغییر می کند
این اتفاقات و حواشی رخ داده در پی انتشار پست های مختلف از سوی سلبریتی ها در برخی اوقات به دنیای واقعی و زندگی حقیقی افراد کشیده می شود و بر روند زندگی و کیفیت آنها نیز اثرگذار است، اما این تب داغ حضور برای عده ای که به دنبال جمع کردن فالوور و لایک و تایید هستند خوشایند است و بر اتفاقات تلخ رخ داده در این فضا بی تفاوتند.
از سویی دیگر استفاده بیش از حد این گروه از افراد که بخشی از دایره الگوپذیری جوانان و نوجوانان هر جامعه به شمار می روند موجب شده تا علاوه بر خودشان، طرفداران آنها نیز به تغییر ذائقه روی بیاورند و زندگی واقعی آنها تحت الشعاع قرار گیرید.
به عنوان مثال یکی از هنرمندان گفته بود که تا پیش از ورود به شبکه های اجتماعی بیشتر وقت خود صرف خواندن کتاب می کرده اما متاسفانه از زمان درگیری با این شبکه ها به این مساله مهم کمتر می پردازند و یا بازیکنان فوتبال و برخی دیگر از ورزشکاران نیز به دلیلی که ذکر شد در هنگام تمرینات خود بازدهی و تمرکز کافی را ندارند.
همچنین انتشار نوشته های خاص با زبانی متفاوت از سوی سلبریتی ها گاه سوژه کاربران می شود و متن های من درآوردی که با جا به جایی فعل ها می خواهد حس شعر و متن ادبی را به مخاطب القا کند نیز دست مایه طنز می شود.
همه اینها شاید در ظاهر یک فعالیت شخصی برای هر فرد در این فضا محسوب شود اما ورود افراد نامی می تواند اثرگذاری بر جامعه را به دنبال داشته باشد.
میل به دیدن شدن مساله ای جهانی
سیدعلیرضا آل داوود کارشناس و پژوهشگر فضای مجازی برای پاسخ به چرایی میل به دیده شدن در فضای مجازی گفت: در بحث نقش چهره ها در شبکه های اجتماعی باید به مسائلی که با رفتار این گروه در جامعه تبدیل به یک خرده فرهنگ و یا عرف خواهد شد توجه شود زیرا بسیاری از این رفتارها با آداب و فرهنگ کشور در تضاد است و به دلیل هجمه های دیگر کشورها بر ضد فرهنگ ایرانی اسلامی ما و نشانه رفتن افراد نامی در این جریان، تهدیدات و اثرگذاری آن در جامعه نمود بیشتری دارد.
وی با بیان اینکه الگو سازی برای افراد جامعه معمولا از سوی افراد مطرح در فرهنگ، سیاست، ورزش و دیگر سطوح انجام می پذیرد، اظهار داشت: افراد نامی که میل به دیدن شدن و خودافشاگری دارند پس از مدتی حضور در این فضا به این کار عادت کرده و غرق در شبکه های اجتماعی می شوند و متاسفانه این تب سوزان در افرادی که تازه به این فضا ملحق شده اند بیشتر است.
این کارشناس ادامه داد: بسیاری از افرادی که به فضای شبکه های اجتماعی می پیوندند از سواد مجازی کافی برخوردار نیستند و گاه عکس هایی از خود به اشتراک می گذارند که با انگاره های جامعه در تضاد است ولی به دلیل تعداد بالای تایید یا در اصطلاح لایک و کامنت هایی که برای آن عکس از سوی کاربران گذاشته می شود برای فرد نامی و هنرمند و یا ورزشکار خوشایند است.
آل داوود با اشاره به اینکه اصل دیده شدن در فضای مجازی یک مساله جهانی است، تفاوتهایی را بین چهره های ایرانی و خارجی در استفاده از این شبکه ها برشمرد و اعلام کرد: در ایران این فضا از سوی برخی هنرمندان، ورزشکاران و دیگر افراد نامی بدون قاعده مورد استفاده قرار میگیرد و موجب ایجاد فضایی پرتنش می شود در حالیکه افراد مشهور بسیاری از کشورها در هر رده ای از شهرت نسبت به آنچه فرهنگ کشورشان است از این فضا استفاده می کنند.
اعتیاد مجازی اختلال روانشناختی است
وی افزود: برای مثال درسال گذشته به دلیل حواشی به وجود آمده برای فوتبال کشور عده ای فوتبالیست ها بر اساس آنچه فدراسیون خواهان بود به یکباره از شبکه های اجتماعی خارج شدند و این امر به دلیل استفاده خارج از عرف و گاه در تضاد با فرهنگ کشور رخ داد.
این پژوهشگر حوزه مجازی با بیان اینکه خود افشاگری و فعال شدن ندای جزا و پاداش در افراد به تا جایی در رفتار فرد پیش می رود که وی را دچار اعتیاد مجازی می کند، تصریح کرد: همانطور که گفته شد این امر یک مساله جهانی است اما به دلیل برخی قواعد و پایبند بودن به ضوابط حضور در شبکه های اجتماعی در کشورهای دیگر کمتر این مساله دیده می شود.
آل داوود اعلام کرد: استفاده قانومند از اینترنت و شبکه های اجتماعی یکی از مهترین اصول ورود به این فضا در بسیاری از کشورهای جهان است و اگر آنها احساس کنند هنرمندان و یا افراد مشهور کشورشان دچار اعتیاد اینترنتی شده است به دلیل الگوپذیری جامعه از این فرد به سرعت به فکر درمان وی هستند زیرا معتقدند اعتیاد مجازی یک نوع اختلال روانشناختی است.
وی اظهار داشت: همچنین در کشورهای پیشرفته رها شدگی فرهنگی و رها شدگی مجازی به اندازه ای که در ایران شاهد هستیم دیده نمی شود.
آل داوود درباره چرایی اینکه برخی از سلبریتی ها در شبکه های اجتماعی مورد اهانت برخی کاربران قرار می گیرند و اعلام می کنند در این فضا دیگر فعالیتی نخواهند داشت اما صفحه آنها همچنان فعال است، گفت: وابستگی به فضای مجازی اجازه جدایی را نمی دهد و یکی از آسیب های جدی برای مشاهیر در شبکه های اجتماعی شعار "در حال چه کاری هستید؟" به شمار میرود و افراد را وادار به خود افشاگری می کند.
و در پایان؛
بسیاری از گله و شکایت های متوجه این فضا همه ناشی از عدم سواد مجازی کافی برای استفاده از یک ابزار است، برای دور ماندن از حواشی و بهره گیری از فرصت های این فضا بهتر است خود را به الفبای حضور در فضای مجازی مجهز کنیم.
