مراحل خاکسپاری طولانی نیست و بعد از تشییع جنازه در گورستان و خواندن نماز میت مراسم دفن انجام می شود و تابلوی فلزی سیاه رنگی که روی آن با خط سفید نام میت، شماره قطعه و ردیف نوشته شده فعلا نقش سنگ‌قبر را ایفا می کند.
پس از مدتی (معمولا برای مراسم چهلم) خانواده میت می تواند برای قبر عزیز خود سنگ قبر سفارش داده و نصب کند. این سنگ نشانی است برای معرفی میت که روی آن نام و نام خانوادگی، تاریخ زادروز، تاریخ درگذشت، سروده و یا گفتاری پرمعنا درباره فرد درگذشته و نماد و نشانه هایی اعم از آیین، ملیت، شغل، علاقه مندی، اماکن متبرکه و گاهی تصاویر که به نام و یاد میت است روی آن حک می شود.
آمارها می گوید در تهران روزانه 570 نفر متولد و 150 نفر می میرند، مرگ هایی که شاید چندین برابر بیشتر از تولدها برای خانواده بازماندگان و حتی جامعه هزینه دارد. هرچند که هنوز قدرت نفوذ فرهنگ، رسانه و توصیه ها نتوانسته تغییری در سبک عزاداری های پر خرج اموات ایرانی ایجاد کند اما در سالهای اخیر چشم و هم‌چشمی ها و تغییر سبک زندگی موجب شده تا ظاهر گورستانهای بزرگ شهر هم به محل فشن و آلبوم عکس اموات تبدیل شود!
کافی است در موتورهای جستجوگر اینترنتی جمله سنگ قبر را بنویسید. سایتهای متنوع همراه با تصاویر و مدل های مختلف سنگ قبر برای شما معرفی می شود. اما بازار فروش سنگ قبر در حاشیه بهشت زهرای تهران هم قدیمی ترین محل برای خرید سنگ قبر است.
نکته قابل تامل این است که با کمی قدم زدن در فضای قطعات بهشت زهرای تهران شاهد سنگ های قبر عجیب و غریب و حتی هنری خواهید بود که برخی از این سنگ ها به نحوی حکاکی و طراحی شده که شهروندان گاها با آن عکس سلفی می گیرند!
برای بررسی وضعیت بازار سنگ قبر وارد چندین فروشگاه عرضه سنگ قبور در حاشیه بهشت زهر(س) شدم. کسادی بازار موجب شد تا فروشندگان با آغوش باز استقبال کرده و تمام تلاش خود را برای جلب رضایت من و فروش یک سنگ قبر به کار ببرند. از ارائه آلبوم سنگ ها تا نوع خط و حتی تصاویر حکاکی شده ...!
ویترین اصلی سنگ فروش ها تصاویر زنان و دختران فوت شده ای بود که تصویر آنها به شکل زیبایی و با جزئیات چهره روی سنگ قبر حکاکی شده بود.
سنگ قبر از 550 هزار تومان تا 6 میلیون!
قیمت سنگ ها متفاوت بود. اما می توانید با مبلغ حدود 550 تا 850 هزار تومان یک سنگ قبر خریداری کنید. با این حال هرچقدر پول بدهید آش هم می خورید. کیفیت و قیمت سنگ های قبر هم در نوع خودش بازار متغیری داشت. یکی از فروشندگان می گفت: هفت روزه کار را تحویل می دهم. شما یک میلیون لطف کنید به علاوه شعر و اسم و مشخصات میت در ضمن عکس باکیفیت هم بدهید و سر موعد سنگ شما آماده است. به فروشنده گفتم «می خواهم بهترین سنگ را برای قبر عزیزم خریداری کنم» که دست من را گرفت و در انتهای مغازه چند سنگ را نشان داد و گفت «سنگ افغانستان دارم 4 میلیون تومان؛ سنگ مالزی 2 میلیون و سنگ کرمان هم اگر بخواهید 5 میلیون آب می خورد. البته ضخامت سنگ ها چند برابر سنگهای معمولی است. مثلا ما می توانیم سنگ قبر با ضخامت 40 سانتیمتر هم تراش دهیم که قیمتش بین 3 تا 8 میلیون تومان است.
سنگ قبر «نانو» رسید
یک سنگ کاملا سفید و براق و زیبا نظرم را جلب کرد که انگار کیفیت بالایی داشت. فروشنده گفت: این سنگ نانو است! یعنی اصلا سنگ نیست و از مواد شیمیایی تشکیل شده و می توانم آن را به قیمت یک میلیون و 400 هزار تومان بفروشم.
تصاویر اموات بدون حجاب روی سنگ قبر!
داخل فروشگاه یکی از عرضه کنندگان سنگ قبر غیر از تصاویر زنان و مردانی که حکاکی شده بود چند چهره زن بی حجاب بود که در مورد نحوه طراحی و نصب آن سوال کردم که فروشنده گفت: اگر رنگی بخواهید فقط حکاکی و نقاشی خود عکس 1.6 میلیون تومان می شود. و در پاسخ به سئوال من که پرسیدم «بهشت زهرا (س) برای نصب این سنگ قبرها ایرادی نمی گیرد؟» گفت: معمولا این نوع سنگ و عکس ها را در مقبره های خانوادگی استفاده می کنند. البته در خود قطعات هم نصب می کنیم که باید به دور از چشم بهشت زهرا باشد چون وقتی نصب کردیم دیگر کاری ندارند!
بازار داغ دلالی در بهشت زهرای تهران
اما در میان این اظهارات یکی از فروشندگان که البته آشنا هم بود از حاشیه ها و مافیای سنگ قبر در بهشت زهرای تهران سخن گفت. او می گفت: ما حدود 30 سال است از قدیمی های این بازار هستیم اما گاهی حتی هزینه حقوق کارگران خود را نمی توانیم تامین کنیم چون فروش سنگ قبر در ماه برای ما بیشتر از 8 مورد نمی شود. این در حالی است که دلال ها بهشت زهرای تهران را محاصره کرده اند. بر اساس گفته های این فروشنده به داخل بهشت زهرا(س) رفتیم و چند میت در حال خاکسپاری بودند. تعدادی با در دست داشتن کارت ویزیت از خانواده داغدار می خواستند برای ساخت سنگ قبر با آنها تماس بگیرند.
من هم به عنوان یکی از اعضای خانواده داغدار با یکی از آنها صحبت کردم و و قتی آدرس مغازه را از او خواستم، گفت: ما کارخانه داریم. شما سفارش بدهید و بعد از دادن بیعانه 5 روز دیگر سنگ قبر را تحویل بگیرید. به دلال دیگری گفتم: شما که مجوز ندارید و روی کارت ویزیت خودتان فقط شماره تلفن همراه زدید آیا این کار شما تخلف نیست؟ سوالات من موجب شد تا دلال ها مشکوک شده و دور من حلقه زدند و بعد از اینکه متوجه شدند مامور نیستم، گفتند: بهتر است سرت به کار خودت باشد.
موضوع را با برخی فروشندگان سنگ در حاشیه بهشت زهرا (س) مطرح کردم و گفتند: شانس آوردید بلایی سرتان نیامد چون همین دلال ها از این راه ماهانه 3 تا 4 میلیون درآمد دارند بدون آنکه مالیات، کرایه مغازه، هزینه آب و برق و گاز و غیره پرداخت کنند. نکته دیگر اینکه بهشت زهرای تهران هم ظاهرا از این موضوع مطلع است اما اقدامی انجام نمی دهد.
ماجرای نصب سنگ های قبر با تصاویر نامتعارف
در مورد نصب سنگ قبور با تصویر غیرمتعارف و یا گلدان ها و ستون های بلند در بالای سنگ قبر سوال کردیم که یکی از فروشندگان گفت: ما سنگ قبر را طراحی و حکاکی می کنیم و بعد به خود بهشت زهرا (س) تحویل می دهیم و آنها مسئول نصب سنگ هستند. اما اجازه نصب گلدان یا ستون بالای قبر یا نصب سنگ قبر با عکس افراد بدون حجاب را نمی دهند. این در حالی است که وقتی در بهشت زهرا(س) قدم می زنید مواردی خلاف گفته این فروشنده را می بینید.
وی مدعی می شود که علت این مسئله آن است که باید به نصاب و سرباز دژبان باج داد. من مدرک یا فیلمی ندارم تا اظهاراتم را اثبات کنم اما این آسیب وجود دارد. نصاب حتی با سرباز تماس می گیرد و آنها به سرعت بالای سر ما حاضر می شوند و بین 50 هزار تا 200 هزار تومان باج می گیرند تا اجازه نصب را به ما بدهند. وقتی هم نصب شد دیگر کاری به کارمان ندارند.
سنگ قبر یک میلیونی را 60 میلیون هم فروخته اند
فروشنده عرضه سنگ های قبور در بهشت زهرای تهران گفت: به قول معروف برخی دلال ها و حتی هم صنفی های ما بیشتر به قیافه مشتری نگاه می کنند و بعد نرخ سنگ اعلام می شود. حتی مورد داشتیم سنگ قبر یک میلیون تومانی را 60 میلیون تومان فروخته اند! البته برخی مشتری ها خارجی هستند و از طریق سایت یا بستگان از خارج از کشور سنگ مزار را سفارش داده و پول واریز می کنند.
سنگ قبر نانو خریداری نکنید!
این فروشنده صادق گفت: بهتر است مردم سنگ قبر نانو خریداری نکنند چون کلا از مواد ساخته شده و حتی در تابستان مواردی داشتیم که این نوع سنگ ها آب شده بودند چون نمی شود کیفیت آنها را تضمین کرد. البته شاید هم نوع خوبش هم باشد اما آنچه من می بینم خوب نبوده است. واقعا همین سنگ های ایرانی یا چینی با قیمت ارزان همان کار را می کند.
پاسخ بهشت زهرای تهران در مورد تخلفات و اظهارات سنگ فروش ها
ارتباط با آقای توکلی مدیرعامل بهشت زهرا (س) میسر نشد و موضوع را با روابط عمومی بهشت زهرای تهران مطرح کردیم که در پاسخ گفتند: این که گفته شده دژبان ها باج می گیرند ارتباطی با بهشت زهرا (س) ندارد هرچند نیروی متخلف در هر دستگاه و نهادی وجود دارد و این کار درست نیست اما اینکه می گویند بهشت زهرا(س) کاری به سنگ قبور و تصاویر حکاکی شده ندارد اشتباه است چون گشت های ما تمام قطعات را بازرسی می کنند و اگر تصویری نامتعارف باشد اول با خانواده تماس گرفته و مهلت می دهند و بعد برای اصلاح اقدام می کنیم. در مورد دلال ها هم قطعا ما نمی پسندیم و درست نیست اما خود بهشت زهرا(س) هم عرضه سنگ دارد و قیمتش از بیرون بهتر است.
بهشت زهرا تمامی تذکرات را در روز نخست خاکسپاری همراه با برگه و تراکت به خانواده داغدار اعلام می کند که از جمله آن معرفی استانداردهای سنگ مزار است. در مورد مقبره های خانوادگی هم همین طور است و اجازه ندارند هر تصویری را روی سنگ قبر حک کنند. حتی ما سنگ قبرهایی را دیدیم که اسمش «سنگ کف دریا» است و بابت این سنگ ها هم پول زیادی از مردم می گیرند که رئیس سازمان بهشت زهرا (س) برای جلوگیری از سوء استفاده از ناآگاهی و ضرر و زیان افراد، دستور داد، این نوع سنگ ها هم کار نشود.
